Koyun ve Keçilerde Akciğer Kıl Kurtları
Koyun ve keçilerde akciğer kıl kurtları ile oldukça yaygın olarak karşılaşılmaktadır. Yapılan araştırmalarda akciğer ve solunum sistemi sorunlarının önemli nedenleri arasında yer alır. Tüm dünyada koyun ve keçilerde en yaygın olarak görülen akciğer kurtları Dictyocaulus filaria, Muellerius capillaris ve Protostrongylus rufescens’dir. Tabi ki bunlar dışında başka iç parazitlerde akciğerlere yerleşerek sorun meydana getirebilir. Bu iç parazitlerin yaşam döngülerinde salyangoz yani sümüklü böceklerde önemli rol oynarlar. Bu nedenle yaygın olarak salyangoz bulunan bölgelerde hastalık daha yaygın olarak karşımıza çıkar.
- Dictyocaulus filaria parazitleri beyaz renkli ve birkaç santimetre uzunluğa sahiptir. Genel olarak morfolojik yapıları incedir. Birkaç tanımlayıcı özelliği de vardır. Genellikle hava yolu yani bronşlardaki köpüklü içerikte bulunmaktadır.
- Muellerius capillaris akciğerlerin iç bölgelerinde yer alan ince parazitlerdir. Ergin iç parazitler ile beraber akciğerlerde yumurta ve larvaları da bulunur. Bu küçük akciğer kurtları akciğer yüzeyinde yer alan 2-4 mm çapındaki gri lezyonlar ile tanımlanır.
- Protostrongylus rufescens bu akciğer kurdu kırmızımsı bir renge sahiptir ve genel olarak ergin iç parazitler 16 ile 35 mm arasında bir boyuta sahiptir.
Genel olarak akciğer solucanları yani kurtlarının yaşam döngüleri, birçok yuvarlak solucandan biraz daha farklıdır.
Dictyocaulus filaria: Yetişkin olan dişi parazitler akciğer bronşlarında bulunur ve buralara larva içeren yumurtalar bırakır. Öksürük gibi durumlardan kaynaklı olarak yumurtalar ağız bölgesine geçer ve burada yutularak sindirim sistemine doğru atılır. Bu esnada larvalar yumurtadan çıkmaya başlar. Yaşam döngüsünün ilk aşamasında bulunan larvalar dışkı ile çevreye saçılır. Merada gelişen larvalar beslenme esnasında koyun ve keçiler tarafından vücuda alınır. Larvalar bağırsak duvarını aşarak akciğerlere yerleşir ve yaşam döngüsü tekrarlanmış olur.
Muellerius capillaris ve Protostrongylus rufescens: Yetişkin parazitler tarafından akciğer dokusunun nodüllerine (M.capillaris) veya solunum yollarına (P. rufescens) bırakılan yumurtalardan larvalar çıkar ve larvalar bronşlardan boğaza doğru ilerler. Bu ilk aşamadaki larvalar daha sonra yutulur ve dışkı ile saçılır. Dışkı ile saçılan bu larvalar içinde gelişimlerine devam ettikleri salyangozlar veya sümüklü böcekleri enfekte eder. Koyun ve keçi enfekte bir salyangoz veya sümüklü böceği beslenme esnasında yediğinde paraziti vücuduna alır. Alınan larvalar, dokular boyunca bağırsak yolundan akciğerlere doğru hareket eder.
Dictyocaulus filaria akciğerlerin bronşlarında bulunurken, Protostongylus rufescens daha küçük bronşiyollerde bulunur ve Muellerius capillaris ise akciğerlerin derin dokularında bulunmaktadır.
Koyun ve Keçilerde Akciğer Kıl Kurtlarının Belirtileri
Genel olarak akciğer kıl kurtları; solunum yollarını, bronş ve bronşiyolleri tahriş eder. Koyun veya keçilerde akciğer kurdu enfeksiyonunun ana belirtisi öksürüktür. Enfekte olan koyun veya keçilerde kilo alımı ve yemden yararlanma da azalmış olabilir. Bunun dışında halsizlik, iştahsızlık, solunum güçlüğü görülebilecek diğer belirtiler arasındadır. Ölüm sonrası yapılan incelemelerde; beyaz, iplik benzeri iç parazitler ya hava yollarında ya da akciğer yüzeyinin altındaki iğneye benzer nodüllerde açıkça görülebilir. Bazı nodüller solucan yerine irin içerebilir.
Koyun ve Keçilerde Akciğer Kıl Kurtlarında Teşhis ve Tedavi
Teşhis çok kolay değildir. Genellikle, öksürük ve kilo kaybı gibi klinik belirtiler görüldüğünde eğer bölge bu anlamda riskli ise bu sorundan şüphe etmek gerekir. Toplanan dışkı örneklerinde ise larva taraması yapılarak teşhis konulabilir. Dışkı muayenesi yapılacaksa dışkıların taze olmasına özen göstermek gerekmektedir. Bunun yanında ölüm sonrası veya tanı amacıyla yapılan nekropsilerde akciğer kıl kurtları akciğer, bronş ve bronşiyollerde görülebilir. Tedavide genellikle geniş spektrumlu antelmentik ilaçlar kullanılmaktadır.
