Koyun ve Keçilerde Burun Akıntısı

Koyun ve keçilerde burun akıntısı sık karşılaştığımız problemlerden birisidir. Burun akıntısı, solunum veya gastrointestinal kanallardan kaynaklanan ve burun boşluğu aracılığı ile gelen fazla sıvı materyalinin dışarı çıkmasıdır. Burun akıntısı, normal solunum salgılarının birikmesinin bir sonucu olarak ortaya çıkabilir. Bununla birlikte, aşırı veya anormal akıntı genellikle üst solunum yolu hastalığının bir göstergesidir. Tabi ki bunun yanında çeşitli sorunlar ve hastalıklarda da burun akıntısı görülebilmektedir. Aynı zamanda Suffolk ve Border Leicester gibi bazı koyun ırklarının yüz yapıları itibariyle burun akıntısına daha yatkın olduğu bilinmektedir.

Koyun ve Keçilerde Burun Akıntısında Klinik Bilgiler

Genellikle hayvan sahipleri burun akıntısını kolaylıkla fark eder. Bunun yanında rutin muayeneler veya klinik muayene sırasında da burun akıntısı tespit edilebilir. Burun akıntıları seröz (berrak ve renksiz), kataral (gri ve pıhtılaşmış), pürülan (yoğun kıvamlı ve sarı) veya hemorajik (kırmızı) olabilir. Altta yatan hastalığa ve ilerlemesine bağlı olarak bir akıntının rengi ve kıvamı zamanla değişebilir. Renk, kıvam ve akıntının içeriği çoğu zaman ana kaynağı ve hastalığın nedenini ortaya çıkaracaktır. Yem veya mide içeriğinin varlığı, sırasıyla yemek borusu veya gastrointestinal sistemin tıkanmasını gösterebilir. Bu duruma genellikle sıkıntı ve şiddetli sistemik belirtiler eşlik eder. Tek taraflı akıntı, burun veya sinüsleri içeren lokalize durumları gösterirken, iki taraflı akıntı solunum sistemi kaynaklı veya sistemik durumları gösterebilir.

Koyun ve keçilerde burun akıntısı değerlendirilirken mutlaka diğer belirtilerde gözlemlenmeli ve değerlendirilmelidir. Burun akıntısı tek başına bir anlam ifade etmeyebilir ama diğer belirtiler ile birlikte değerlendirildiğinde ana neden ve hastalık hakkında bizlere ciddi ipuçları verebilmektedir. Özellikle şiddetli burun akıntısı durumlarında veya bir enfeksiyondan kaynaklı burun akıntısı görüldüğünde iştahsızlık, halsizlik, depresyon, kilo verme, yüksek ateş, koordinasyon bozukluğu, göz akıntısı, mukozalarda solgunluk gibi diğer belirtilerinde görülmesi muhtemeldir.

Koyun ve Keçilerde Burun Akıntısı Nedenleri

Koyun ve keçilerde, birden fazla hayvanda görülen yaygın burun akıntısı nedenleri arasında tozlu yem, amonyak sorunu, solunum parazitleri, sinek varlığı ve mikroorganizmalara bağlı üst solunum yolu enfeksiyonları bulunur. Tek hayvan etkilendiğinde, ayırıcı tanı olarak tümörleri, yabancı cisimler ve burun pasajlarını bozan yüz travması öncelikle akla gelen nedenler arasındadır.

Hapşırma, öksürme, göz akıntısı, yüzü saklama girişimleri ve akıntının tek taraflı mı yoksa çift taraflı mı olduğu gibi diğer belirtilerin varlığı altta yatan nedeni belirlemede yardımcı olabilir. Tek taraflı akıntı genellikle bir burun geçişinin lokal sorunlarını gösterir. İki taraflı akıntı, üst solunum yollarını etkileyen sistemik hastalığı gösterebilir. Mukus, irin, kan veya yabancı madde varlığının yakından incelenmesi teşhis için bazı ipuçları verebilir.

Koyun ve keçilerde burun akıntısına neden olabilecek başlıca faktörler aşağıdaki gibidir.

• Toz, yabancı cisim, amonyak gazı gibi çevresel faktörler
• Alerjiler ve solunum sistemi irritanları
• Aşırı kalabalık, kapalı ve sıkışık ortamlar
• Üst solunum yolu enfeksiyonları
• Alt solunum yolu enfeksiyonları
• Pasteurella, Mycoplasma (mikoplazma), Mannheimia ve Klamidya enfeksiyonları
• Respiratory syncytial virus (RSV) hastalığı
• Akciğer kıl kurtları (Koyun ve Keçilerde Akciğer Kıl Kurtları)
• Burun ve solunum yollarına yerleşen parazitler
• Koyun ve keçi çiçek hastalığı
• CCPP (Contagious caprine pleuropneumonia = Keçi ciğer ağrısı)
• Koyunlarda onkojenik betaretrovirusun neden olduğu akciğer kanseri
• Diğer solunum yolu tümörleri ve kanser türleri

Koyun ve Keçilerde Burun Akıntısı Tedavisi

Tedavi protokolü altta yatan ana sebebin belirlenmesi ile seçilir. Genel anlamda baktığımızda burun akıntısı olan birçok hayvan için tedavi gerekmez. Bununla birlikte, burun akıntısı belirginse veya bulaşıcı solunum yolu hastalığının diğer klinik belirtileriyle ilişkiliyse, parenteral antibiyotiklerin (seftiofur sodyum, florfenikol, tilmikosin, tulatromisin, prokain penisilin, oksitetrasiklin, eritromisin veya tilosin) ve antienflamatuar (yangı giderici) ilaçların uygulanması gerekebilir. Parazit kaynaklı nedenlerde antiparaziter ilaçlar kullanılabilir. Eğer tozlu yem, amonyak problemi gibi çevresel faktörler söz konusu ise bu olumsuz faktörlerin ortadan kaldırılması çoğu zaman yeterli olacaktır.

Genel anlamı ile burun akıntısının önlemesi, hayvan seçimi sırasında dikkatli bir sağlık taraması ve ihracat ile nakliye sürecinde sinekleri, tozu ve havalandırmayı kontrol etmekle büyük ölçüde mümkündür. Bulaşıcı hastalıkların önlenmesi için genel biyogüvenlik önlemleri, hasta hayvanlara karantina uygulaması ve aşılamalar önemlidir. Tozlu yemin nemlendirilmesi bundan kaynaklı sorunları önlemede yardımcı olabilir. Ancak bu, küflenme ve lezzet sorunlarına yol açabilir. Diğer önleyici tedbirler, sevkiyata özgü tehlikeler ve risk faktörlerini belirlemek ve çözüm yolları bulmaktır.